मिति २०८० पौष ३ गते रातो पार्टीमा प्रकाशित “कुवेतबाट धमाधम गर्भ बोकेर स्वदेश फर्किंदै” भन्ने शीर्षकमा समाचार प्रकाशित भएपश्चात् यस विषयलाई लिएर सामाजिक सञ्जाल लगायत थुप्रै सञ्चार माध्यमहरूले वैदेशिक रोजगाबाट फर्केका महिलाहरूलाई अपमान गर्ने किसिमका शब्दहरू प्रयोग गरी पोष्ट गरेको विषयमा महिला मानव अधिकार रक्षकहरूको राष्ट्रिय सञ्जालको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको छ ।
यसै सन्दर्भमा, नेपालको संविधान २०७२ को धारा ३३ रोजगारीको हक अन्तर्तग उपधारा (२) ले प्रत्येक नागरिकलाई रोजगारीको छनौट गर्न पाउने हकको व्यवस्था गरेको छ भने धारा ३४ श्रमको हक अन्तर्गत प्रत्येक श्रमिकलाई उचित श्रम अभ्यासको हक हुनेछ भनी उल्लेख गरेको छ । नेपालको संविधानको अतिरिक्त श्रम ऐन, २०७४ र नियमावलीमा पनि निश्पक्ष श्रम अभ्यास र गतिशीलताको बारेमा विस्तृत प्रावधानहरू रहेका छन् । अत:महिलाको श्रमलाई श्रमको मान्यता दिनु र त्यस श्रमको सम्मान गर्नु प्रत्येक नागरिकको कर्तव्य र दायित्त्व हो भने देशको जिम्मेवारी हो । तर, देशले महिलाहरूलाई घरेलु श्रम गर्ने उद्देश्यले विभिन्न देशहरूमा जान प्रतिबन्ध लगाएको छ । जुनसुकै प्रतिबन्ध भए तापनि महिलाहरू अनौपचारिक माध्यमहरू प्रयोग गरेर रोजगारीको सिलसिलामा बसाइँ सरिरहन्छन् र सरिरहेका छन् । यसरी घरेलु श्रममा जाने महिलाहरुप्रति सरकारको संरक्षणवादी नीतिहरुका कारण धेरै महिलाहरु विभिन्न अप्ठ्यारा बाटोहरु रोजेर जाने गरेको सूचनाहरुले बताउँछन् । परिणामत: महिलाहरुले विभिन्न दलालहरुको चङ्गुलमा पर्नुपर्ने देखि अन्य समस्याहरु भोगिरहेका छन् । “पछिल्लो समयमा गैर कानुनी रूपमा कुवेत पुगेका नेपाली चेली मन मिल्दा लिभिङ टुगेदरमा बस्ने र मन नमिलेपछि गर्भ बोकाएर केटाहरू भाग्ने हुँदा धेरै चेलीले उद्धारका लागि हारगुहार गर्ने गरेका छन्”[1] भन्ने किसिमको समाचारहरू आएका छन् र यस समाचारलाई उल्टो अर्थ लगाई सामाजिक सञ्जालको दुरूपयोग गरी महिलाहरूलाई अपमानित गर्ने काम भइरहेको छ । यसर्थ, संविधानको धारा २८ गोपनियताको हकको उपधारा (१) मा व्यवस्था भए अनुरूप कुनै पनि व्यक्तिको व्यक्तिगत चरित्र भङ्ग गर्न नपाइने व्यवस्थाको मर्यादा विपरित गएर प्रचारहरू भएको देखिन्छ ।
तसर्थ, यस्ता किसिमका प्रचारप्रसार गरी महिलाको सम्मानमा आँच पुर्याउन खोज्ने सञ्चार माध्यम लगायत सबै पक्षलाई कारबाही गर्न माग गर्दै महिलाको श्रम र गतिशीलतामाथि गरिएको प्रतिबन्धले निम्त्याएका जोखिमलाई सम्बोधन गर्न महिलाको श्रम र गतिशीलताको अधिकारलाई कुण्ठित गर्ने प्रतिबन्धहरू हटाउन सरकार समक्ष महिला मानव अधिकार रक्षकहरूको राष्ट्रिय सञ्जाल जोडदार माग गर्दछ ।
Leave a Comment
Posted: March 21, 2024 by NAWHRD
प्रेस विज्ञप्ति
मिति:२०८०/०९/०५
मिति २०८० पौष ३ गते रातो पार्टीमा प्रकाशित “कुवेतबाट धमाधम गर्भ बोकेर स्वदेश फर्किंदै” भन्ने शीर्षकमा समाचार प्रकाशित भएपश्चात् यस विषयलाई लिएर सामाजिक सञ्जाल लगायत थुप्रै सञ्चार माध्यमहरूले वैदेशिक रोजगाबाट फर्केका महिलाहरूलाई अपमान गर्ने किसिमका शब्दहरू प्रयोग गरी पोष्ट गरेको विषयमा महिला मानव अधिकार रक्षकहरूको राष्ट्रिय सञ्जालको गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको छ ।
यसै सन्दर्भमा, नेपालको संविधान २०७२ को धारा ३३ रोजगारीको हक अन्तर्तग उपधारा (२) ले प्रत्येक नागरिकलाई रोजगारीको छनौट गर्न पाउने हकको व्यवस्था गरेको छ भने धारा ३४ श्रमको हक अन्तर्गत प्रत्येक श्रमिकलाई उचित श्रम अभ्यासको हक हुनेछ भनी उल्लेख गरेको छ । नेपालको संविधानको अतिरिक्त श्रम ऐन, २०७४ र नियमावलीमा पनि निश्पक्ष श्रम अभ्यास र गतिशीलताको बारेमा विस्तृत प्रावधानहरू रहेका छन् । अत:महिलाको श्रमलाई श्रमको मान्यता दिनु र त्यस श्रमको सम्मान गर्नु प्रत्येक नागरिकको कर्तव्य र दायित्त्व हो भने देशको जिम्मेवारी हो । तर, देशले महिलाहरूलाई घरेलु श्रम गर्ने उद्देश्यले विभिन्न देशहरूमा जान प्रतिबन्ध लगाएको छ । जुनसुकै प्रतिबन्ध भए तापनि महिलाहरू अनौपचारिक माध्यमहरू प्रयोग गरेर रोजगारीको सिलसिलामा बसाइँ सरिरहन्छन् र सरिरहेका छन् । यसरी घरेलु श्रममा जाने महिलाहरुप्रति सरकारको संरक्षणवादी नीतिहरुका कारण धेरै महिलाहरु विभिन्न अप्ठ्यारा बाटोहरु रोजेर जाने गरेको सूचनाहरुले बताउँछन् । परिणामत: महिलाहरुले विभिन्न दलालहरुको चङ्गुलमा पर्नुपर्ने देखि अन्य समस्याहरु भोगिरहेका छन् । “पछिल्लो समयमा गैर कानुनी रूपमा कुवेत पुगेका नेपाली चेली मन मिल्दा लिभिङ टुगेदरमा बस्ने र मन नमिलेपछि गर्भ बोकाएर केटाहरू भाग्ने हुँदा धेरै चेलीले उद्धारका लागि हारगुहार गर्ने गरेका छन्”[1] भन्ने किसिमको समाचारहरू आएका छन् र यस समाचारलाई उल्टो अर्थ लगाई सामाजिक सञ्जालको दुरूपयोग गरी महिलाहरूलाई अपमानित गर्ने काम भइरहेको छ । यसर्थ, संविधानको धारा २८ गोपनियताको हकको उपधारा (१) मा व्यवस्था भए अनुरूप कुनै पनि व्यक्तिको व्यक्तिगत चरित्र भङ्ग गर्न नपाइने व्यवस्थाको मर्यादा विपरित गएर प्रचारहरू भएको देखिन्छ ।
तसर्थ, यस्ता किसिमका प्रचारप्रसार गरी महिलाको सम्मानमा आँच पुर्याउन खोज्ने सञ्चार माध्यम लगायत सबै पक्षलाई कारबाही गर्न माग गर्दै महिलाको श्रम र गतिशीलतामाथि गरिएको प्रतिबन्धले निम्त्याएका जोखिमलाई सम्बोधन गर्न महिलाको श्रम र गतिशीलताको अधिकारलाई कुण्ठित गर्ने प्रतिबन्धहरू हटाउन सरकार समक्ष महिला मानव अधिकार रक्षकहरूको राष्ट्रिय सञ्जाल जोडदार माग गर्दछ ।
[1] ratopati.com
श्यामकुमारी साह
अध्यक्ष
महिला मानव अधिकार रक्षकहरूको राष्ट्रिय सञ्जाल
Category: Press release